Mikið af lunda, mikið flug og margir á leið í holu með síli

Var að koma úr Ystakletti í Eyjum og hef aldrei séð eins mikið af fugli í brekkunum á miðjum degi og aldrei verið undir slíkum dökkum himni af fugli. Á sjónum sátu breiðurnar af lunda og öðrum fugli. Frábært iðandi líf. Ég veiddi reyndar ekki nein ósköp í þann stutta tíma sem ég stoppaði enda stoppaði heldur ekki síminn - því miður. Gaman að sjá lundann bera heim síli og margir með fullan gogginn að færa pysjunni heim í holu. Svona dagur veit sannarlega á gott. Hann veit líka á góða þjóðhátíð því lundinn er sannarlega ómissandi hátíðarmatur í Herjólfsdalnum.

Til hamingju með það Steingrímur og Stöð 2

Þetta leggst vel í mig svo ég óska bæði Steingrími Ólafssyni og Stöð 2 til hamingju með aukna ábyrgð á herðar hinum mæta fréttamanni. Ég vil líka sjá hann á skjánum enda traustvekjandi andlit fréttastofunnar að hinum ólöstuðum.

Steingrímur Ólafsson nýr fréttastjóri Stöðvar 2

Skipun í embætti, ekki ráðning

Þótt það virðist smásmuguleg athugasemd er þó mikill munur á því að vera skipaður í embætti eða ráðinn í starf eins og hér er ranglega farið með í fréttinni. Það rétta er að prestar og sóknarprestar eru skipaðir í embætti til þjónustu við söfnuðina. Fram til 1. desember á þessu ári skipar kirkjumálaráðherra sóknarpresta en biskup presta. Eftir þann tíma skipar biskup Íslands bæði sóknarpresta og presta og er það yfirleitt til fimm ára í senn. Ef um styttri tíma er að ræða eru prestar oftast settir í embætti. Þessi breyting er til marks um aukið sjálfstæði Þjóðkirkjunnar í innri málum, en það er þó önnur og meiri umræða.

Í þessum málum snýst þetta um hvort embættið skuli auglýst fyrir lok fimm ára skipunartíma eða hvort presturinn verði skipaður til næstu fimm ára án auglýsingar. Áður en þessi regla kom til voru prestar oftast skipaðir ótímabundið en það var í daglegu tali kallað æviráðning. Til samanburðar má geta þess að í starfsmannalögum ríkisstarfsmanna er að finna hliðstæð ákvæði um að embættismanni skuli tilkynnt hálfu ári áður en skipunartíminn rennur út hvort embættið verði auglýst. Annars getur hann vænst þess að vera skipaður aftur til næstu fimm ára.

Svo má líka geta þess að sóknarnefndir ráða ekki presta né gera við þá ráðningarsamninga heldur gegnir hann embættinu upp á ábyrgð þess sem skipar hann og samkvæmt vígsluheiti sínu. Prestur verður því hvorki ráðinn né rekinn. Sóknarbörnin hafa hins vegar mjög mikið um það að segja hver verður fyrir valinu þegar biskup Íslands auglýsir embætti. Eftir 1. desember verður ákvörðun valnefndar í prestakalli enn áhrifameiri þar sem gert verður ráð fyrir því að biskup Íslands skipi einfaldlega þann sem hlýtur þar bindandi val annað hvort í valnefnd eða í almennri kosningu. Ábyrgð sóknarinnar er þannig mikil og frumkvæði sóknarbarnanna mikið. Á kirkjulegu máli er því óhætt að segja að forysta sóknanna í viðkomandi prestakalli kalli til sín prestinn, velji hann og njóti síðan þjónustu hans. Það er auk þess mjög lútherskt, kirkjulega lýðræðislegt og heilbrigt.

Hér er ég ekki að fjalla neitt um málefni sr. Carlosar Ara Ferrer enda fréttin ekki beint um það. Mér þykir leitt að missa hann úr þjónustu í Hafnarfirði og Vogum og úr prófastsdæminu okkar með þessum málalokum. Vonandi kemur hann þó fljótt aftur til prestsþjónustu í kirkjunni. Ég bið svo sr. Báru Friðriksdóttur blessunar í þessu nýja embætti og fagna endurkomu hennar í prófastsdæmið. Megi söfnuðurinn vaxa og dafna og styrkja sinn nýja sóknarprest til lifandi þjónustu.

Lagt verður til að reglum um ráðningu presta verði breytt

Frá ráni, dauða og þrælasölu til sáttargjörðar og frelsis

Þessi hrikalega fyrirsögn er samhljóða erindi inná www.landakirkja.is sem ég flutti í dagskrá til minningar um mannránin í Vestmannaeyjum árið 1627. Þetta mannrán er betur þekkt sem "tyrkjaránið". Erindið er í heild sinni á vef Landakirkju undir liðnum Ræður, Greinar og Prédikanir, en á forsíðunni eru einnig fréttir af þessari dagskrá sem minnir á þann atburð sem markaði hvað dýpstu spor í sögu Vestmannaeyja og nokkurra staða á Íslandi.

Misnotkun trúarbragða að bera þau fyrir sig í stríði

Mikið vildi ég óska þess að við gætum notað 380 ára minningu um "tyrkjaránið" í Vestmannaeyjum til að lagfæra hugtakanotkun okkar. Við ættum að nota þetta tilefni til að leita fyrirgefningar og sáttargjörðar með okkur sjálfum.

Það er alveg ótrúlegt hvað trúarbrögð og þjóðerni hafa verið misnotuð í þá átt að kljúfa niður og stía í sundur og til að skera úr um hollustu við baráttu stjórnmálahópa. Það eru til ótal dæmi um þessa misnotkun. Sem betur fer eru þó til enn fleiri dæmi um það hvernig fólki af ólíku þjóðerni og ólíkri trú hefur tekist að lifa saman í friði - einmitt með því að virða það hvernig náunginn hugsar og hvaða gildi eru æðst í hans lífi. Og þar er trú hans og siður ofarlega á blaði. Ég skil ekki hvernig hægt er að komast hjá því að mæta honum sem trúuðum einstaklingi, ef ég þykist ætla á annað borð að átta mig á honum eða setja mig í hans spor.

Í stað þess að tala um tyrkjaránið ættum við að tala um strandhögg sjóræningjanna eða mannránin í Vestmannaeyjum 1627. Sérstaklega í ljósi þess að við vitum það vel að mannránin höfðu eiginlega ekkert með Tyrki að gera.

Og við ættum skilyrðislaust að hætta að tala um Barbaríið. Bar bar er einfaldlega úr grísku og síðan notað af Rómverjum og ótal þjóðum síðan. Bar bar þýðir bla bla. Það eru þeir sem babla eitthvert óskiljanlegt mál. Yfirfærð þýðing á barbari er þá sá sem talar skrítið mál sem við eigum erfitt með að skilja af því að það er svo ólíkt ríkjandi tungumáli. Barbari er hugtak sem felur í sér aðskilnað. Við og hinir.

Sala aflátsbréfa upp á "kolviðarjöfnun"

Skelfing er ég orðinn þreyttur á þeim sem boða hina nýju leið til sjálfsréttlætingar: að selja aflátsbréf uppá kolefnisjöfnun á menguninni. Umhverfisverndar-prédikararnir boða þá lausn að nú sé allt í lagi að menga áfram og auka á gróðurhúsaáhrifin ef við borgum sölumönnum aflátsbréfanna fyrir gróðursetningu á nokkrum hríslum. Og þetta er meira að segja komið inn í umræðuna um stóriðju á Íslandi og mengunarkvóta.

Þessi nútímalega aflátssala er sett fram á ótrúlega grunnhygginn hátt til að bæta samviskuna en slævir hana óvart í staðinn. Þetta er eins og að segja að það sé allt í lagi að brjóta svolítið af sér ef við vinnum líka góðverk, að stela ef við jafnframt gefum, berja á einhverjum ef við erum líka hjálpleg gagnvart einhverjum náunga okkar. Eigum við næst að tæta upp viðkvæma náttúruna með utanvegaakstri og rétta svo samviskuna af með gróðursetningu nokkurra trjáa. Þessi brella er svo toppuð með því að tala um "gróðurhúsalofttegundir" í ægilega þreytandi auglýsingum eins og það sé raunverulga eitthvað til í veröldinni sem heitir slíku ónefni. 

Þið fyrirgefið samlíkinguna við aflátssöluna en það var "verðbréfasala" upp á styttingu tímans í hreinsunareldinum eftir dauðann samkvæmt viðtekinni miðaldahugsun. Ég segi nú bara einsog siðbótarmaðurinn okkar, Lúther, sagði þá: Hér stend ég og get ekki annað en verið hissa á þessari vitleysu.

Hvalurinn blífur en eyjaskeggjarnir herða ólina!

Fyrst hrefnan er svona tækifærissinnuð hlýtur hún að éta af þeim tegundum sem mest er af. Ergo: það er allt fullt af stórum botnfiski í sjónum eins og sjómenn í Eyjum hafa verið að segja. Til umhugsunar fyrir Hafró.

Ekki held ég að núverandi hvalveiðiheimildir hafi teljandi áhrif á stofnstærðina á þorski enda þyrftum við þá að veiða eins mikið af hvali árlega og gert var fyrir nokkrum áratugum. Samt er ég sannfærður um að það gæti stuðlað að meira jafnvægi tegundanna í sjónum í kringum Ísland ef leyfðar yrðu meiri veiðar á algengustu hvalategundum, þ.e. þeim tegundum sem vel þola nokkra veiði. Það er engin villimennska að nýta skynsamlega þær Guðs góðu gjafir sem í hafinu finnast.

Segja hrefnurnar fullar af þorski og ýsu

Hjónavígslur og goslokahátíð framundan

Það eru engar afbókanir í hjónavígslurnar í Eyjum 07.07.07. Þetta Eyjafólk er svo ákveðið. Samt væri enn hægt að bæta við einni eða tveimur. Enginn hefur enn pantað besta tímann kl. 7.07, en eins víst að flestar vígslurnar hefjist ekki fyrr en sjö mínútur yfir heila tímann ef ég þekki þetta rétt af reynslunni. Á æfingunum og í viðtölunum er ekki annað að sjá og heyra en væntanleg brúðhjón séu ákveðin í því að verða alveg í sjöunda himni þennan dag. Brúðkaupsveislu-söngvararnir eru meira að segja spenntir upp fyrir haus.

Svo er líka goslokahátíð um helgina í Eyjum. Ég vona að sem flestir klári sig ekki alveg í brúðkaupsveislum fram á nótt en hafi kraftinn í sér að koma í heilsubótargöngu á sunnudagsmorgninum. Göngumessa hefst í Landakirkju kl. 11 árdegis, hún heldur áfram við krossinn við gíg Eldfells og lýkur í Stafkirkjunni með bæn og blessun. Þar á kirkjulóðinni við Skansinn ætlar sóknarnefnd Ofanleitissóknar að bjóða kirkju-göngu-fólkinu upp á súpu og brauð. Ég held að það sé ekki til neitt heilsusamlegra en Guðs orð í útivist, gönguferð og súpa - að ekki sé minnst á frábært samfélag Eyjamanna.

Vonandi koma sem flestir í göngumessuna að þakka Guði fyrir vernd og blessun í jarðeldunum fyrir 34 árum. Svo er messan líka samkirkjuleg (óháð kirkjudeildum) með þátttöku Hvítasunnukirkjunnar og fólks úr ýmsum öðrum kirkjudeildum.

Ófræging hvers á hverjum?

Ætli fordæming múslímaráðsins sé ekki mesta ófrægingin í garð múslíma sjálfra. Þeir eru þarna sjálfum sér verstir í fordæmingunni. Ekki sverti ég þá. Ekki fordæmi ég múslíma. Salmnab Rushdie hefur af hendi Elísabetar hlotið upphefð sem er honum fyllilega samboðin miðað við stórbrotið framlag hans til heimsbókmenntanna.

Breskir múslimar fordæma riddaratignveitingu Salman Rushdie

Margt að gerast í Póllandi

Var í tvær vikur á ferð um Pólland í ferð Kiwanismanna á Evrópuþingi í Sopot/Gdansk. Það er ótrúlega merkilegt að ferðast þar um í fallegu landi, landi sem stóð undir mínum björtustu væntingum. Glæsibragur á því sem glæsilegt á að vera; sögulega menningarlegt þar sem merkisviðburðir sögunnar hafa gerst; ævintýralegt þar sem ferðamenn eru boðnir velkomnir.

Mæli með ferðalögum um Pólland til að vinna upp nýja ímynd þessa söguríka lands í hjarta Evrópu í hugum okkar Íslendinga. Gildi Póllands í sögu Evrópu og í kirkjusögunni er líka miðlægt og merkilegt var að heyra ávarp Lech Walesa við setningu Evrópuþingsins. Ég held að við ættum að hætta að þykjast vera eitthvað gagnvart Pólverjum hér heima. Og eftir Auswitch-Birkenau ættum við líka að hætta algörlega að lyfta undir þjóðarrembing og þjóðernishyggju sem stöðugt hefur verið að skjóta upp kollinum í Evrópu allt frá seinustu áratugum 19. aldar - síðast á Alþingi Íslendinga í vetur sem leið.

Það er margt að gerast í Póllandi og margt um að vera fyrir ferðalanginn, en ég mæli sérstaklega með gömlu miðborginni í Kraká, ferð í saltnámur Kraká og dvöl í Tatrafjallabænum Zakophane - að ekki sé talað um gönguferðir um sjálf Tatrafjöllin og við vötnin blá. Og ekki sleppa góðri kirkjuferð.